هدف: هدف اين پژوهش طراحی بازی درمانی حسی مبتنی بر شن و بررسی اثربخشی آن بر مهارت های حرکتی ظریف و مهارتهای خودیاری کودکان با اختلال اتیسم بود. روش:نمونه پژوهشی فوق شامل 20 نفر ازکودکان دارای اختلال طیف اتیسم، به صورت نمونه گیری هدفمند انتخاب و سپس به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (10 نفر گروه آزماش و 10 نفر گروه کنترل) جای داده شدند. برای انجام این پژوهش از آزمون کفایت حرکتی برونینکز-اوزرتسکی و مقياس رشد اجتماعي واينلند در مرحله پیش آزمون از گروه آزمایش و گواه استفاده شد. در مرحله بعد، برای گروه آزمایشی مداخله‌ بازی درمانی حسی مبتنی بر شن تدوین شده توسط محقق اجرا شد. پس از طی دوره آموزشی بار دیگر ارزیابی‌های مربوط با گروه های آزمایش و گواه در مرحله پس آزمون و به فاصله 1 ماه پیگیری انجام شد. در این پژوهش از آمار توصیفی همچون میانگین و انحراف معیار و از آمار استنباطی شامل تحلیل واریانس با اندازه¬گیری مکرر از طریق نرم‌افزار SPSS نسخه 26 استفاده شد. قبل از¬اجرای تحلیل¬واریانس با اندازه گیری مکرر، مفروضه‏های آن شامل آزمون شاپیرو-ویلکز برای بررسی نرمال بودن، آزمون لوین برای همگنی واریانس‏ها و آزمون کرویت موچلی برای بررسی برابری همگنی کوواریانس استفاده شد. یافته ها: با قرار دادن نتایج به دست آمده در فرمول مشخص شد که مقدار CVI به دست آمده برابر با 88/0 بود که نشان دهنده روایی محتوای مناسب بسته مداخله تدوین شده توسط محق می باشد. تفاوت بین نمرات مهارت های حرکتی ظریف در مراحل پیش آزمون و پس آزمون و همچنین پیش آزمون و پیگیری معنی دار است (01/0P<)، درحالی که تفاوت بین پس آزمون و مرحله پیگیری معنی دار نیست (01/0P>) این یافته بدان معنی است که گروه مداخله‌ بازی درمانی حسی مبتنی بر شن نه تنها منجر به بهبود مهارت های حرکتی ظریف کودکان با اختلال طیف اتیسم شده است، بلکه این تاثیر در مرحله پیگیری نیز پایدار بوده است. تفاوت بین نمرات مهارت های خودیاری در مراحل پیش آزمون و پس آزمون و همچنین پیش آزمون و پیگیری معنی دار است (01/0P<)، درحالی که تفاوت بین پس آزمون و مرحله پیگیری معنی دار نیست (01/0P>). این یافته ها بدان معنی است که گروه مداخله‌ بازی درمانی حسی مبتنی بر شن نه تنها منجر به بهبود مهارت های خودیاری کودکان با اختلال طیف اتیسم شده است، بلکه این تاثیر در مرحله پیگیری نیز پایدار بوده است.گروه مداخله‌ بازی درمانی حسی مبتنی بر شن نه تنها منجر به بهبود مهارت¬های حرکتی ظریف کودکان با اختلال طیف اتیسم شده است، بلکه این تاثیر در مرحله پیگیری نیز پایدار بوده است. با توجه به نتایج تحلیل داده‌ها، میانگین نمرات مهارت های حرکتی ظریف مهارت های خودیاری در گروه مداخله‌ بازی درمانی حسی مبتنی بر شن نسبت به گروه گواه در مراحل پس آزمون و پیگیری افزایش داشته است و بین نمره کلی مهارت های حرکتی ظریف گروه آزمایش و گروه کنترل تفاوت معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش نشان داد برنامه بازی درمانی حسی مبتنی بر شن از روایی صوری و محتوایی مناسبی برخوردار است. همچنین اثربخش بودن این بازی بر مهارت های حرکتی ظریف و مهارت های خودیاری کودکان با اختلال اتیسم مورد تایید است.

بازی درمانی حسی مبتنی بر شن مهارت های حرکتی ظریف مهارت های خودیاری اختلال طیف اتیسم.