آموزش و پرورش ایران در طول تاریخ، مسیری پر فراز و نشیب را از مکتب‌خانه‌های سنتی تا شکل‌گیری نظام آموزشی مدرن و دانشگاهی پیموده است. این تحول نه تنها بازتابی از تغییرات ساختاری سیاسی و اقتصادی کشور بوده، بلکه بیانگر دگرگونی‌های فرهنگی و اجتماعی عمیقی نیز هست. مطالعه تاریخی و فرهنگی نظام آموزشی ایران نشان می‌دهد که آموزش همواره تحت تأثیر کشمکش میان سنت و مدرنیته، دین و علم، و ارزش‌های بومی و جهانی قرار داشته است. پس از انقلاب اسلامی، نظام آموزشی با هدف بازآفرینی هویت اسلامی شکل گرفت، اما در روند جهانی شدن، ضرورت نوسازی محتوا، شیوه‌های آموزش، و عدالت آموزشی بیش از پیش احساس می‌شود. نتیجه پژوهش حاکی از آن است که آینده آموزش در ایران مستلزم رویکردی متعادل میان ارزش‌های فرهنگی و نیازهای جامعه مدرن است تا بتواند زمینه پرورش نسلی خلاق، نقاد و مسئول را فراهم سازد. این پژوهش با هدف بررسی تاریخی، فرهنگی و اجتماعی نظام آموزش و پرورش ایران انجام شده است. روش تحقیق به‌صورت توصیفی–تحلیلی و مبتنی بر منابع اسنادی و کتابخانه‌ای بوده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که آموزش در ایران از ساختار سنتی مکتب‌خانه‌ها به‌سوی نظام آموزشی مدرن و سپس ساختارهای متمرکز دولتی تحول یافته است. با وجود دستاوردهای چشمگیر در گسترش آموزش عمومی، چالش‌هایی همچون عدم تعادل میان سنت و نوگرایی، تمرکزگرایی اداری، نابرابری آموزشی و ضعف در مهارت‌محوری همچنان پابرجاست. نتیجه‌گیری پژوهش تأکید دارد که توسعه پایدار آموزشی در ایران مستلزم ایجاد تعادل میان ارزش‌های فرهنگی بومی و نیازهای علمی و فناورانه عصر جدید است. همچنین پیشنهاد می‌شود بازنگری اساسی در محتوای درسی، روش‌های تدریس و نظام مدیریتی آموزش صورت گیرد تا آموزش و پرورش بتواند به‌عنوان زیربنای توسعه فرهنگی و اجتماعی کشور ایفای نقش کند.

آموزش و پرورش تاریخ آموزش ایران تحولات فرهنگی جامعه ایرانی مدرنیته عدالت آموزشی تحول نظام آموزشی . نوسازی آموزشی عدالت آموزشی