پژوهش حاضر با هدف تحلیل جامعه‌شناختی نقش نظام‌های سیاسی در شکل‌دهی به ارزش‌ها و هنجارهای آموزشی مدارس انجام گرفته است. نظام‌های سیاسی، به عنوان نهادهای مؤثر در سامان‌دهی ساخت اجتماعی، همواره در تعیین جهت‌گیری فرهنگی و ارزشی نظام آموزشی نقش اساسی دارند. از آنجا که مدرسه یکی از نهادهای کلیدی در فرآیند جامعه‌پذیری سیاسی و فرهنگی به شمار می‌رود، بررسی رابطه میان سیاست و آموزش می‌تواند ابعاد پنهان بازتولید قدرت و ایدئولوژی را آشکار سازد. در این پژوهش، با بهره‌گیری از چارچوب نظری متکی بر دیدگاه‌های بوردیو، آلتوسر و گرامشی، تلاش شده است تا نحوه تأثیر ساختار سیاسی بر محتوا، ارزش‌ها و هنجارهای حاکم بر مدارس تبیین شود. روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی با رویکرد کیفی است و داده‌ها از طریق تحلیل اسناد آموزشی، مصاحبه با مدیران و معلمان، و بررسی محتوای برنامه‌های درسی گردآوری شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که نظام‌های سیاسی متمرکز گرایش بیشتری به بازتولید ارزش‌های رسمی و تثبیت ایدئولوژی حاکم در نظام آموزشی دارند، در حالی که نظام‌های مشارکتی فرصت بیشتری برای رشد ارزش‌های دموکراتیک، تفکر انتقادی و استقلال ارزشی در مدارس فراهم می‌کنند. در مجموع، نتایج تحقیق بیانگر پیوند مستقیم میان ساخت قدرت سیاسی و شکل‌دهی به ارزش‌ها و هنجارهای آموزشی است که بر فرآیند جامعه‌پذیری دانش‌آموزان تأثیر چشمگیری دارد.

نظام سیاسی آموزش و پرورش ارزش‌ها و هنجارهای آموزشی ایدئولوژی قدرت بازتولید فرهنگی