این مقاله به‌صورت جامع به بررسی آموزه‌های مدیریتی امام علی (ع) و میزان تطبیق و کاربردپذیری آن‌ها در نظام‌های مدیریتی و سازمانی معاصر می‌پردازد. هدف اصلی پژوهش، استخراج اصول بنیادین مدیریت علوی از میان گفتار و رفتار امام علی (ع) و تبیین چگونگی به‌کارگیری این اصول در ساختارهای اداری، اقتصادی و اجتماعی امروز است. در این راستا، مفاهیمی همچون عدالت، پاسخ‌گویی، رهبری اخلاق‌مدار، مشورت‌گرایی، مردم‌محوری و شایسته‌سالاری مورد تحلیل دقیق قرار گرفته و ارتباط مستقیم آن‌ها با نظریه‌های نوین مدیریت، از جمله مدیریت تحول‌گرا و رهبری خدمت‌گزار تبیین شده است. پژوهش حاضر با بررسی منابع اصیل اسلامی به‌ویژه نهج‌البلاغه و تطبیق آموزه‌های آن با ساختار سازمان‌های مدرن، نشان می‌دهد که امام علی (ع) مدیریت را مسئولیتی الهی و اخلاقی می‌دانست که غایت آن برقراری عدالت، رشد انسان‌ها و تحقق کارآمدی اجتماعی است. بر اساس نتایج این تحقیق، اصول مدیریت علوی الگویی جامع و پایدار از رهبری ارائه می‌دهد که قادر است ضمن حفظ ارزش‌های انسانی، پاسخ‌گوی نیازهای پیچیده دنیای معاصر نیز باشد. تأکید این مقاله بر آن است که ارتقای سطح بهره‌وری سازمانی تنها از مسیر اخلاق، عدالت و شفافیت می‌گذرد و تلفیق معنویت با دانش مدیریتی می‌تواند زیربنای سازمان‌هایی انسان‌محور، پاسخ‌گو و عادلانه باشد. در نهایت، یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که بازنگری در دیدگاه‌های مدیریتی امام علی (ع) نه‌تنها یک پژوهش تاریخی بلکه الگویی پویا برای اصلاح رفتار مدیران، بهبود تصمیم‌گیری‌ها، افزایش اعتماد عمومی و استقرار نظام‌های مدیریتی اخلاق‌مدار در جوامع امروزی است.

امام علی (ع) مدیریت علوی رهبری اخلاقی عدالت حاکمیت سازمانی پاسخ‌گویی